اورهان عثمانی

عروج امپراطوری عثمانی با اورهان عثمانی

با وجود اینکه بنیانگزار امپراطوری عثمانی ، عثمان ، یا   فرمانروای  قبیله ی ترکی مستقر در آناتولی بود ، شخصی که اولین گشایش و خیزش را در تبدیل کشوری کوچک به امپراطوری بزرگی نمود فرزند عثمان ، یعنی اورهان بود . بد نیست که یادآوری و تاکید کنم کشوری که اینک ترکیه نامیده می شود  تا قبل از قیام عثمان ، بخشی از امپراطوری روم شرقی یا بیزانس بود . حال ببینید این قوم مهاجم  با روحیه ی جنگجویی و  در عین حال سیاستمداری خود چگونه یک امپراطوری بزرگ را که خود بخشی از آن بود به زیر کشید و حتی سرانجام آن را بلعید .

اورهان در سال 1288 میلادی به دنیا آمد  و درسال 1324 میلادی پس از وفات پدرش عثمان ، جانشین او شد . او برای گسترش امپراطوری هم از روحیه ی سلحشوری و هم از سیاست ورزی و فرصت طلبی استفاده کرد . در آن زمان فرمانروایان مسیحی در بخش هایی از اروپا ، به ویژه بالکان دچار درگیری و تزلزل بودند . اورهان از این فرصت بهر ه گرفت و مناطقی مهم از آناتولی را به چنگ آورد . سپس با ژوهان چهارم ( امپراطور بعدی بیزانس) که در آن زمان با رقبایش درگیر بود متحد شد و با دختر ژوهان به نام تئودورا ازدواج کرد  و به بهانه ی حمایت از متحد ساده لوح خود به بالکان تاخت و هم به او یاری رساند و هم جای پای خود را با تصرف  گالی پولی در اروپا مستحکم کرد . ما گاهی از حوادث تاریخی و رشد برق آسای اقوام و ممالک کوچک  و از فروپاشی ممالک بزرگ شگفت زده می شویم    ولی اگر به جزئیات تاریخ درکل آن ، نگاهی هوشمندانه بیاندازیم در می یابیم که  علت اصلی  رشد و گسترش آنان  اتحاد بوده و علت اصلی  فروپاشی آنها  نیز تفرق و درگیری داخلی . ژوهان چهارم برای مستحکم کردن حکومت خود بر بیزانس از قومی یاری طلبید و با آنان متحد شد  که دشمن او و مردم او بودند و او  و مردمش را کافر می دانستند  . بنا به قول بیشتر تاریخ نویسان این جای پایی که ژوهان به اورهان در اروپا داد همانی بود که به تهاجم های آتی عثمانی به اروپا و بلعیدن  بیزانس و نابودی فرزندان ژوهان و مردم قسطنطنیه یاری رساند . شاید نمونه ی فعلی تکرار تاریخ را بتوان  در هم پیمانی اروپا و آمریکا با ترکیه در ناتو و روابط مشابه جست .

از ترفند های مهم اورهان که پس از او نیز توسط فرزند انش در امپراطوری عثمانی تکرار شد تغییر قومیت و فرهنگ شهرهای تصرف شده بود . مثلا او بعد از فتح شهر کاملا مسیحی بروسا ، آن را با تغییر کلیساها به مساجد ، قتل عام کردن بسیاری ، وادار کردن بسیاری دیگر به تغییر دین خود ،  کوج دادن مردم آنجا ، برده کردن برخی دیگر و ساختن اماکن مذهبی و مساجد اسلامی سنی در مدت کوتاهی به صورت شهری نیمه اسلامی و نیمه مسیحی در آورد و سرانجام  به  شهری  کاملا اسلامی به نام بورسا بدل نمود . وقتی ما در باره ی تاریخ کشور مان ایران صحبت می کنیم با توجه به موارد یاد شده در بالا  ، به خوبی درمی یابیم که چرا صفویه پدید آمد . اگر صفویه نبود و آن جانفشانی های شیعیان پیرو صفویه ، شاید اکنون کشور عزیز ما نیز بخشی از ترکیه محسوب می شد . در واقع صفویه ، تجسم مقاومت مردم ما برای دفاع از استقلال و فرهنگ  خود  در مقابل قومی بود متحد و مهاجم و سلحشور ، که برای تصرف کشورهای پیرامون خود به هر ترفندی دست می یازیدند .